گفتگوی Lragir.am لاریسا آلاوردیان فعال حقوق بشر است
خانم آلاوردیان، علی اف در مورد به اصطلاح “آذربایجان غربی” صحبت می کند و اعلام می کند که “آذری ها” باید به ارمنستان برگردند. مقامات ارمنستان چگونه باید با این موضوع مقابله کنند؟
همین اصطلاح «آذربایجان غربی» از قبل به این معناست که ارمنستان می‌تواند در بسترهای مختلف بین‌المللی، حتی قضایی، موضوع جاه‌طلبی‌ها و ادعاهای غیرموجه ارضی آذربایجان را مطرح کند. به عبارت دیگر، ارمنستان ابتدا باید آذربایجان را مسئول استفاده از این واژه و تعریف آن به عنوان هدف در برنامه های دولتی بداند. می توان گفت با این امر علی اف به تربیت نسلی ادامه می دهد که جدای از نفرت از ارمنستان، کاملاً متقاعد می شود که ارمنستان وجود ندارد، “ارمنستان در قلمرو آذربایجان غربی قرار دارد”. امروز مقامات ارمنستان این کار معکوس را انجام نمی دهند.
در مورد به اصطلاح پناهندگان، 164000 آذربایجانی ارمنستان را ترک کردند. همه آنها به میل خود ارمنستان را ترک کردند، علاوه بر این، بیش از 85-90 درصد آنها در زمان اتحاد جماهیر شوروی، آپارتمان های خود را با ارامنه مبادله کردند. آنها که شهروندان اتحاد جماهیر شوروی بودند، یک محل سکونت را به محل دیگر تغییر دادند. به همین دلیل است که نمی توانیم آنها را پناهنده تمام عیار بنامیم. باز هم می گویم: آنها به زور آواره نشدند، به میل خودشان رفتند. یادآوری می کنم که تنها 6000 آذربایجانی در ایروان زندگی می کردند و بقیه در مناطق زندگی می کردند. روشن می کنیم که برای تمام خانه های آسیب دیده در زلزله 1988 که متعلق به آذربایجانی ها بوده و قبلا با ارمنی ها مبادله شده اند، به آذربایجانی ها نیز غرامت داده شده است. کمیته دولتی کار شوروی 72 میلیون روبل به آذربایجان شوروی انتقال داد که قرار بود به عنوان غرامت به آذربایجانی هایی که زمانی در آن آپارتمان ها زندگی می کردند و قبلاً آن آپارتمان ها را با ارامنه مبادله کرده بودند، پرداخت شود. یعنی برای بار دوم پول را دریافت کردند. ما مسئول این نیستیم که آیا جمهوری آذربایجان این پول ها را به آن افراد داده است یا خیر، اما در سطح اتحاد جماهیر شوروی این اتفاق افتاده است. بنابراین اگر در نظر بگیریم که چه تعداد آذربایجانی را می توان از نظر حقوق بین الملل به طور کامل پناهنده نامید، خواهیم دید که اگر تعداد آنها چند هزار نفر باشد خوب است. ممکن است غرامت دیگری دریافت کرده باشند اما ما مدرک قانونی نداریم. امروز آذربایجان سرشماری پناهندگان را اعلام کرد، معنی آن را پیدا نمی کنم. این به معنای محاسبه مجدد پناهندگان است و او نماینده تعداد آذربایجانی هایی است که ارمنستان را ترک کرده اند، بلکه تعداد آنها را با شمارش نسل های آنها به هزاران یا میلیون ها نفر خواهد رساند. به عبارت دیگر، کاری که آذربایجان انجام می‌دهد یک ادعای الحاق خزنده است و آن را به همان اندازه بر اساس دروغ‌های فراوان انجام خواهد داد. واضح است که آذربایجان می خواهد سرزمین های جمهوری ارمنستان را اشغال کند و آن را با به اصطلاح «بازگشت آوارگان آذربایجانی» توجیه کند.
نیکول پاشینیان در پاسخ گفت که در حال انجام سرشماری پناهندگان آذربایجانی در ارمنستان نیز هستند.
من نمی فهمم “سرشماری پناهندگان” چه اصطلاح جاهلی است. به این می گویند حسابداری. و چرا نیکول پاشینیان به این امر به شکلی آینه ای واکنش نشان می دهد، امروز چه کسی را در نظر خواهد گرفت؟ بیش از نیم میلیون ارمنی به اجبار از آذربایجان آواره شدند، امروز چند هزار پناهنده در ارمنستان باقی مانده اند؟ چرا حسابداری درست انجام نمی دهند؟ چرا سرشماری آوارگان در سال 2020 و پس از آن انجام نمی شود و چرا آذربایجان و ترکیه در قبال تجاوزات نسل کشی خود پاسخگو نیستند؟ به عبارت دیگر، آنچه اکنون در ارمنستان انجام می شود کاملاً با طرح آذربایجان مطابقت دارد که با آن تلاش می کنند نشان دهند که تنها چند هزار پناهنده در ارمنستان وجود دارد و نیم میلیون یا یک میلیون آذربایجانی وجود دارد. لازم به توضیح است که این سرشماری طرح دولت ارمنستان نیست، بلکه بار دیگر در خدمت برنامه های نسل کشی آذربایجان توسط دولت ارمنستان است.
مقامات ارمنستان در مورد پناهندگان چه سیاست هایی را در پیش گرفتند و چه کاری باید انجام می دادند که نکردند؟
جمهوری ارمنستان از ابتدا سیاستی را اتخاذ کرد که به موجب آن تصمیم بر آن شد که ابتدا مشکلات اجتماعی و همگرایی این افراد را حل کند. سازمان ما به نفع همه ارمنی هایی بود که آپارتمان های خود را با آذربایجانی هایی که تابعیت جمهوری تازه استقلال یافته ارمنستان را دریافت می کردند، مبادله کردند. با این کار ما آن افراد را از هم جدا می کنیم. خانواده‌های آذربایجانی بسیار بزرگ‌تر بودند و زمانی که آپارتمان‌ها رد و بدل می‌شد، تعداد بسیار کمی از ارمنی‌ها، طبق محاسبات ما، تنها حدود 80 هزار ارمنی که در حال مبادله آپارتمان بودند، می‌توانستند شهروند ارمنی در زمان شوروی محسوب شوند. و کسانی که غرامت دریافت نکرده اند بیش از 400 هزار نفر هستند. بیش از نیمی از پناهندگان در ارمنستان تابعیت دریافت کردند، اما هرگز از آذربایجان و اتحاد جماهیر شوروی غرامت دریافت نکردند. ما از جامعه بین المللی و سازمان ملل بسیار سپاسگزاریم، اما آنها بیشتر مسائل فوری را حل کردند: کمک های بشردوستانه، مسائل مسکن. موضوع آن افراد باید در دستور کار سیاسی قرار می گرفت، باید در دادگاه های بین المللی غرامت مطالبه می شد. ما فقط دو پرونده قضایی موازی داریم، این یک سابقه است. و تا امروز هیچ غرامتی در پرونده «سرگزیان علیه آذربایجان» صورت نگرفته است. RA مسئول همه اینها است. آن کار انجام نشد، برعکس، آنها تصمیم گرفتند که هر چه بیشتر مردم باید تابعیت RA را دریافت کنند و از این طریق کنوانسیون کاهش تعداد غیرشهروندان را رعایت کنند.
بلافاصله وزارتخانه ای در آذربایجان ایجاد شد که در نام آن به وضوح کلمه “پناهنده” وجود داشت. در سال 1998 که در نهایت قانون پناهندگان در ارمنستان تصویب شد، چند سال بعد ما ارگانی نداشتیم که در نام آن کلمه “پناهنده” وجود داشته باشد. اداره پناهندگان و مهاجرت به اداره مهاجرت تبدیل شد. یعنی آذربایجان بر اساس دروغ این موضوع را سیاسی کرد و در همه تریبون ها مطرح کرد در حالی که ارمنستان این کار را نکرد. تنها یکی از روسای سابق اداره مهاجرت، گاگیک یگانیان، در کنفرانسی در سازمان ملل تعداد پناهندگان در ارمنستان را ارائه کرد. فقط او اعداد واقعی را اعلام کرد که چه تعداد ارمنی به اجبار از آذربایجان آواره شدند. بعداً تعداد پناهندگانی که در ارمنستان مانده بودند مدام اعلام می شد. این تحریف و انحراف داده ها تلقی می شود، وقتی می گویید که مثلاً 240 هزار پناهنده در ارمنستان دارید، پس می توان فهمید که این تعداد از آذربایجان به اجبار آواره شده اند. هرگز قطعنامه ای مبنی بر آواره شدن بیش از نیم میلیون ارمنی از آذربایجان به اجبار وجود نداشته است. آن تعداد باید اعلام شود و باید گفت که تعدادی از آنها به کشورهای مختلف رفتند، فقط همین در ارمنستان باقی ماند. و اینکه می گویند امروز سرشماری پناهندگان انجام می دهند، من را ناراحت می کند. ببخشید، اما این همه داده کجاست، چه سرشماری انجام می دهند، کسانی را که در ارمنستان مانده اند، حساب می کنند؟ تکرار می کنم، سرشماری پناهندگان در ارمنستان چنان انحرافی از مشکل است که معادل ترک آرتساخ به عنوان بخشی از آذربایجان است.
