کارخانجات فرآوری در سیونیک از اول مارس شیر را به جای 200 درام از کشاورزان به قیمت 160 درام خریداری می کنند.
نازیک باغداسریان از روستای تق، کاهش 40درمی قیمت را غیرصادقانه می داند. – «وجدان چیز خوبی است. نیم لیتر آبی که از زیر زمین خارج می شود 180 درام و یک لیتر شیر 160 درام است. ببین این چیزی نزدیک به ذهن است… آدم باید کمی وجدان داشته باشد.»
اسلاویک گزیرانتس هم روستای خانم نازیک قبل از جنگ چهل و چهار روزه 100 گاو و 1100 گوسفند داشت. بعد از اینکه مراتع به تصرف آذربایجان درآمد، مجبور شد تعداد دام ها را کاهش دهد. حالا او فقط ده گاو و یک اسب دارد. او می گوید دامپروری در این روستاهای مرزی نه تنها سودی ندارد بلکه خطرناک هم شده است.
موارد زیادی وجود دارد که گاوها از مرز عبور می کنند و به آذربایجانی ها می رسند. مرد 72 ساله گلایه می کند که روستایی تنها و بی توجه مانده است. سوخت دیزل و علوفه گران هستند، محصولات کشاورزی به طور غیرقابل مقایسه ارزان هستند.
بعد از این همه حتی فرصت تعیین قیمت محصولات خود را هم ندارند. – “آیا روزی یکبار قیمت را عوض می کنند؟” تی شرت می خریم، می گوید این قیمت است، اما شیر ما قیمتی ندارد. در پرو غذا می فروشند، می گویند این قیمت است، وقتی به فروشگاه می روید می گویند این قیمت است. آیا گلدان من ارزش یک بطری قمقمه را دارد؟
مالک بزرگترین کارخانه تهیه شیر در استان سیونیک از اظهار نظر در مورد کاهش قیمت خودداری کرد. یکی دیگر از کارخانه داران کوچکتر که نخواست نامش فاش شود، اذعان داشت که کاهش 40 تومانی مشکلات جدیدی را برای روستائیانی که قبلاً متحمل ضرر شده اند ایجاد می کند. – «حتی اگر شیر را بخرم، پدیده مطلوبی نیست. بگذار همان شود که بود.”
این تاجر مشکلات فروش یکی از شرکت های بزرگ داخلی را دلیل کاهش قیمت شیر می داند که در نتیجه خود کارخانه داران کوچک نیز متضرر خواهند شد. – «قیمت را پایین آورد، بقیه محصول را برد تا به فروش برساند. او قرار است همه چیز را تنظیم کند، دوباره قیمت را افزایش دهد. و این جایی است که بقیه کارخانه ها آسیب می بینند. اگر مثلاً در روز یک تن شیر بخرم، زمانی می رسد که آن یک تنی که باید زیاد شود، دو یا سه نمی شود».
سامول تونیان صاحب کارخانه کوچک دیگری است که در سیونیک فعالیت می کند. وی کاهش قیمت شیر را با کاهش قیمت کالاها در بازار و مشکلات صادرات مرتبط می داند. او می گوید که کارخانه های کوچک به قیمتی که کارخانه های بزرگ تعیین می کنند، خرید می کنند. – «روزی 200 کیلو شیر خیلی کم داریم، برای ما این 200 کیلو چیزی نیست. ما هم مثل اطرافیانمان تصمیم می گیریم. آیا روستاییان بدشان نمی آید که همه چیز ارزان شده است، همه چیز؟ چه چیزی ارزان نشده است؟ صادر نمی شود، راکد شده است، به همین دلیل همه چیز ارزان شده است».
یک لیتر شیر در مغازه 500 درام است، اما از کشاورز 150 درام می شود… چطور می گویند کارخانه های ما ورشکست می شود، تعطیل می شود؟ اگر شیر را 160 درام بگیرید و 500 تا 550 درام بفروشید، چگونه می توانید ورشکست شوید؟»، نازیک باغداساریان ساکن محل ناراحت است.
به نظر او کنترل دولتی بر قیمت محصولات کشاورزی لازم است تا دهقانان در روستا بمانند. او می گوید علوفه گران خریدند، پول خرج کردند، اما وقتی نیاز به درآمد دارند، ارزش محصولات خود را کاهش می دهند.
زن وضعیت ایجاد شده در این روستاهای مرزی را با الگوگیری از هم روستاییان خود نشان می دهد. – «اینجا در جامعه تغ، به ویژه در آبادی تغ، هر کدام 100، 150 رأس دام بزرگ و 1000-2000 رأس دام کوچک داشتند. الان کسی هست که مزرعه داشته باشه؟ خیر حداکثر 10-15 گاو را در خانه نگه می‌دارند و این مقدار کم کم دارد کاهش می‌یابد.».
وزارت اقتصاد که هماهنگ کننده بخش روستایی است، مشخص نمی کند که چه اقداماتی را برای حل این موضوع انجام خواهند داد. آنها فقط به «آزت» گفتند که از مشکل مطلع هستند و در حال بررسی آن هستند.
آمارهای رسمی حاکی از آن است که خرید شیر در ارمنستان سال به سال در حال کاهش است و در سال 2022 کمترین رقم در پنج سال گذشته ثبت شده است: 623 هزار تن شیر تهیه شده است که بیش از 50 هزار تن کمتر از سال 2021 است.
در این زمینه کشاورزان خطر خالی شدن روستاهای مرزی و مشکلات امنیتی ناشی از آن را به صدا در می آورند.
«طبیعاً معلوم می شود که مردم روستای مرزی باید برای کار به شهر بروند. مهاجرت در شرف آغاز است. چه کسی مرزها را حفظ خواهد کرد؟ آیا آنها به این موضوع فکر نمی کنند؟ نازیک باغداساریان میگوید: «خب، حداقل قیمت شیر را افزایش دهید، برای مردم شغل ایجاد کنید تا اینجا زندگی کنند، مرزها را حفظ کنید تا بتوانید در ایروان زندگی کنید.»
