آیا 22 می 2023 به عنوان یک روز سیاه در تاریخ ارمنستان ثبت خواهد شد؟
مطمئنا همین الان هم همینطور است.
این روزی بود که نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان گفت: «86600 کیلومتر مربع از خاک آذربایجان شامل قره باغ کوهستانی می شود». با وجود اینکه همه ما می‌دانستیم که جمهوری ارمنستان اینگونه است، اما شنیدن آن هنوز تکان دهنده، افسرده‌کننده و دیوانه‌کننده است. البته شرطی هم وجود داشت که حقوق ارامنه در آرتساخ تضمین شود.
یک روز قبل از این اعلامیه پیش بینی شده، تظاهرات طرفدار آرتساخ در ارمنستان برگزار شد. امروز در دیاسپورا خشم در شبکه های اجتماعی به وجود آمد. آرام سورن همپریان اساساً آنچه را که اکثر ما احساس می‌کنیم در یک جمله خلاصه می‌کند: «پاشینیان فاقد حق قانونی، حکم مردمی، جایگاه اخلاقی و اقتدار قانون اساسی است تا آزادگان آرتساخ دموکراتیک را به نسل‌کشی حتمی به دست آذربایجان مستبد امضا کند. “
مردم باز هم پاشینیان را خائن خطاب کردند.
متأسفانه، ارمنستان و ارمنی ها از زمان جنگ وحشتناک 2020 اهرم مذاکره اندکی داشته اند. نه آرتساخ و نه ارمنستان گزینه نظامی ندارند. هیچ متحد نظامی برای ارمنیان وجود ندارد. ارمنستان و آرتساخ هیچ کاری نمی توانند برای شکستن محاصره 160 روزه آذربایجان در آرتساخ انجام دهند. ما فقط دیپلماسی داریم. من مطمئن نیستم که ارمنی‌ها چاره‌ای جز غار کردن داشتند، که ما هم داریم.
بقیه جهان تمامیت ارضی آذربایجان را به رسمیت می شناسد (تایپ این کلمات دردناک است) که شامل آرتساخ نیز می شود. برای ما منطقی نیست که بقیه جهان همچنان خطوطی را که استالین ترسیم کرد و نخجوان و آرتساخ را به آذربایجان داد احترام می‌گذارد. این که هر کسی که در این «مذاکره» دارای قدرت باشد، معتقد است که حقوق ارمنی‌ها در آرتساخ در صورتی که بخشی از آذربایجان باشند، تضمین می‌شود، حتی بیش‌تر گیج‌کننده است.
در مورد پاشینیان آیا او اختیاری دارد؟ خب او نخست وزیر جمهوری ارمنستان است. چه بخواهی چه نخواهی، چه ناتوان باشد و چه نباشد، رئیس دولت ارمنستان است. او برای جهان و کشورهای درگیر در مذاکرات، از طرف ارمنستان و ارامنه صحبت می کند. برای همه علما، فعالان و روحانیون فاضل در دیاسپورا، هیچ یک از ما به میز مذاکره دعوت نشدیم. چه بخواهیم چه نخواهیم، این روشی است که دنیا کار می کند، مهم نیست چقدر برای ما خشمگین است.
یک گروه فیسبوکی وجود دارد: «نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان برای جایزه صلح نوبل». 92 عضو دارد.
می‌توانیم حدس بزنیم که نخست‌وزیر دیگری چگونه عمل می‌کرد. آیا سرژ سرکیسیان یا رابرت کوچاریان بهتر از این عمل می کردند؟ هیچ یک از آنها ما را برای جنگ اجتناب ناپذیر دوم آرتساخ آماده نکردند.
این همه چگونه خواهد شد؟ هیچ کس واقعا نمی داند. آیا مذاکرات منجر به امضای معاهده می شود؟ در صورت وجود معاهده امضا شده، آیا طرفین به مفاد معاهده احترام می گذارند؟ برای من سخت است، و تصور می‌کنم کسی که این را می‌خواند، نگاهی مثبت به هر یک از اینها داشته باشد.
اطلاعات نویسنده
پست چیدم اینچ: غارنوردی؟ اول ظاهر شد هفته نامه ارمنی.
