در دیدار نخست وزیر ارمنستان و رئیس جمهور روسیه در مسکو توافق حاصل شدکه از اول ژانویه 2025، نیروهای گارد مرزی سرویس امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران نیز در حفاظت از مرزهای ارمنستان-ایران و ارمنستان-ترکیه و خدمت در نقطه کنترل مرزی ارمنستان-ایران شرکت خواهند کرد. مرز دولتی به طور کامل توسط نیروهای مرزبانی سرویس امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران انجام خواهد شد. این را نازلی باغداساریان، سخنگوی نخست وزیر جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد.
همچنین، آزاتوت با هاکوب بدلیان، مفسر سیاسی در این زمینه گفتگو کرد.
گزیده ای از این مصاحبه را تقدیم می کنیم.
“آزادی”. – ایروان مدعی است روس ها به ابتکار خود پاسگاه ایران را ترک می کنند، آیا روسیه به این راحتی موافقت می کند؟
بدلیان. – فکر می کنم با توافق دوجانبه. به عبارت دیگر، این تصمیمی است که هر دو طرف چیز مفیدی برای خود می بینند. گواه این امر خود این واقعیت است که ما در مرحله شکل گیری و اجرای آن هیچ گونه تظاهرات تقابلی خاصی از این تصمیم ندیده ایم. من فکر می کنم که اگر آنها به شکل غیررسمی غیر رسمی بودند، باز هم برای عموم شناخته می شدند. و به گفته من، این تصمیم تصمیمی است که تحت شرایط پذیرش متقابل گرفته شده است.
“آزادی”. – ما به سادگی برعکس می بینیم که روس ها می خواهند خود را تقویت کنند، جاده آن منطقه به سیب نزاع تبدیل شده و حالا به یکباره پاسگاه ایران را ترک می کنند.
بدلیان. – به نظر من، اینها تحولات متناقضی نیست، حتی اگر به نظر برسد که چنین تصوری از خود به جای بگذارد. قبل از هر چیز توجه داشته باشیم که اگر صحبت از خروج است، بله، فقط در مورد خروج از ایست بازرسی صحبت می کنیم. ثانیاً در پاورقی ایشان خروج از ایست بازرسی به چه معناست، به نظر من این به این معناست که وضعیت ژئوپلیتیکی آن پاسگاه به اصطلاح به ایران واگذار شده است. من معتقدم که این تصمیم ارمنی-روسی نمی توانست بدون مشورت با ایران اتخاذ شود. به نظر من، آن گام – خروج از ایست بازرسی، با بافت ژئوپلیتیکی اش، یک ژست خاص در جهت ایران است، یک ژست اعتماد به سمت ایران. من بعید نمی دانم که حتی ایران هم در رابطه با روسیه و هم در رابطه با ارمنستان چنین انتظاری داشته باشد. می بینیم که روس ها و ایران در تلاش برای دستیابی به توافق نهایی برای امضای یک معاهده راهبردی بزرگ هستند. و قابل توجه است که توافق ارمنستان و روسیه در مورد آن پاسگاه در واقع مقدم بر این بحث است. بر این اساس، فکر می‌کنم در زمینه ژئوپلیتیکی، این شرایط با مشکلاتی که روسیه پیش روی خود قرار می‌دهد منافاتی ندارد و نکته اصلی در مورد جاده‌هایی که شما نام بردید چیست؟ به نظر من، مهمترین چیز برای روسیه این است که اجازه هیچ گونه کنترل فرامنطقه ای را در آنجا ندهد و اجازه ندهد کنترلی با تسلط ترکیه انجام شود. این هم خواسته ایران است. از این نظر، من فکر می کنم، برعکس، این تصمیم یک پاورقی است، حتی به لحاظ متنی، مکمل این اهداف. خوب، برای همه روشن است که مرز ارمنستان و ایران فقط یک مرز بین دولتی نیست، یک مرز ژئوپلیتیکی است و از نظر ژئوپلیتیکی، مرز تا حد زیادی منطق مرز ایران و اتحاد جماهیر شوروی را دارد یا مثلاً مرز روسیه و ایران
“آزادی”. – در آن صورت، «چهارراه صلح» پیشنهادی ارمنستان که در آن نیروهای غربی وجود ندارند، ممکن است برای طرفین قابل قبول باشد.
بدلیان. – از نظر رسمی، «چهارراه صلح» نمی تواند برای هیچکس غیرقابل قبول باشد. هیچ کس علیه آن «تقاطع صلح» صحبت نخواهد کرد، اما «چهارراه صلح» چیزی نیست جز یک پیشنهاد ارمنی برای مانور خاصی در نقطه تضاد منافع ژئوپلیتیک، ایده ای که به نظر من، این یک سیاست واقعی در رژیم است، به طور کلی، هیچ کس علاقه مند نیست، زیرا آنچه که به نفع ابرقدرت ها یا بازیگران اصلی قدرت است، کنترل جاده است، یعنی هیچ کس علاقه ای به تقاطع آنجا ندارد، یا حتی اگر علاقه مند باشد. در صورتی که بازرس راهنمایی و رانندگی دولتی یا گشت ارشاد همان کسی باشد که به طور متعارف چنین گفته است. .
“آزادی”. – آیا با بیانیه ایروان، تفسیر بند 9 بیانیه سه جانبه مبنی بر اینکه کلمه کنترل به معنای حضور روس ها در جاده نیست، موافقید؟
بدلیان. – فکر می‌کنم این اظهارنظر چندان جدی نیست، اما این سؤالی است که ایروان با امضای آن سند در حال حاضر سعی کرد از اجرای بند نهم خود اجتناب کند.
مصاحبه کامل در زیر آمده است.